Vandaag is het Vergankelijkheidsdag, een dag om stil te staan bij je eigen leven en sterfelijkheid. De Vergankelijkheidsdag is in het leven geroepen door Rob Bruntink. Rob is journalist, auteur en gespecialiseerd in palliatieve zorg. Vanuit Thuiszorg Dichtbij geeft de Projectgroep spirituele zorg aandacht aan vergankelijkheid. Vorig jaar werd op Vergankelijkheidsdag een samenzijn in de Biotoop in Haren georganiseerd, dit jaar staan we er in verband met corona anders bij stil. Marieke Eebes, zzp’er bij Thuiszorg Dichtbij, schreef een blog over haar eigen gedachten rond leven en dood.
Sta jij vaak stil bij je eigen sterfelijkheid? En roept dat dan vrede, onrust of angst op? Misschien maak je je dan zorgen over het stervensproces, hoeveel pijn zal het doen, zal je lijden? Heerst de angst dat plannen en activiteiten moeten worden stilgelegd? Dat je lichaam uiteenvalt? Dat je verlies wel of juist geen pijn doet bij je geliefden? Wat gaat er komen, het grote onbekende, misschien een bestraffing of toch een hiernamaals? Of misschien houd je je er simpelweg niet mee bezig. De dood kan heel wat oproepen…
Werken met de dood was voor mij zeker in het begin enorm confronterend. Ik kom als zorgverlener in een veld waarin van alles aanwezig is: angst, verdriet, paniek, berusting, liefde, relatieproblemen, boosheid, ethische vraagstukken, meningsverschillen en nog vele emoties en praktische zaken meer. Ik hoef niet altijd overal wat mee en toch zit ik er ook midden in.
Het vele werken met de dood kan mij als zorgverlener murw maken voor wat er werkelijk gaande is. Ik kan mijn emoties tijdelijk buiten de deur zetten. Dit is een handig beschermingsmechanisme dat ervoor zorgt dat ik dit werk kan blijven doen, maar ik sluit mij daarmee ook af voor al die emoties die wel degelijk nog steeds in mij leven en ook bij die ander. Vroeger werd dit professionele afstand genoemd. Tegenwoordig is bekend dat vaak juist het omgekeerde nodig is, zeker bij terminale zorg. Professionele nabijheid wordt dit ook wel genoemd. Om dit te kunnen bieden is het van groot belang dat ik weet hoe ik er zelf in sta. En die vraag is vaak moeilijker te beantwoorden dan je zou denken. De Vergankelijkheidsdag gaat hier onder andere over. Hoe sta ik zelf eigenlijk in mijn eigen sterfelijkheid en wat roept dat op? Welke zaken schuif ik al lange tijd voor mij uit? Wat is voor mij immens belangrijk in het leven, en welke zaken liggen nog onafgerond ergens in de kast? Zaken kunnen in deze ook mensen zijn, mijn geliefden.
Als er iets is wat ik van het werken met stervenden heb geleerd is dat de dood altijd onverwachts komt en nooit op het ‘goede’ moment. En ook dat de dood het leven intensiveert, het leidt tot de essentie. Het laat mij weten waar het mij werkelijk om te doen is. In mijn geval is dat ik de bedding ben voor de ziel die tijdens het sterfproces zijn weg zoekt. En om dit proces te vergemakkelijken breng ik meer bewustzijn op het sterfproces en hoe wij daarmee omgaan, individueel en ook als collectief.
Een mooie oefening vorig jaar tijdens de Vergankelijkheidsdag was stilstaan bij de boodschap dat je nog maar een beperkte tijd te leven hebt. Wat als dat nog tien jaar is, wat zou jij dan veranderen? En wat nou als dat nog tien maanden is? Of tien dagen? Wanneer je de tijd neemt om hier rustig bij stil te staan zul je zien dat ook jouw essentie aan het licht zal komen. Ik ben benieuwd wat dit jou brengt. Wat heb jij nog te doen voordat de dood zich aankondigt?
Geschreven door Marieke Eebes, zzp’er in de palliatieve en terminale zorgverlening.
Reageren op Marieke? Mail naar cz@dichtbij.coop.